?ปัสสาวะมีกลิ่นเหม็นผิดปกติ (Smelly urine)? บทความโดย นพ. นิวัตน์ ลักษณาวงศ์ รพ. เจริญกรุงประชารักษ์ กรุงเทพฯ

สุขภาพน่ารู้ จากหมอยูโร
?ปัสสาวะมีกลิ่นเหม็นผิดปกติ (Smelly urine)?
บทความโดย นพ. นิวัตน์ ลักษณาวงศ์ รพ. เจริญกรุงประชารักษ์ กรุงเทพฯ

ก่อนที่จะเข้าเรื่อง กลิ่นที่ผิดปกติ
ผมขอเล่าถึงลักษณะปกติทั่วไปของน้ำปัสสาวะก่อนนะครับ
?..ปัสสาวะเนี่ยจะประกอบด้วยน้ำและของเสียที่ขับออกมาจากไต ของเสียเหล่านี้เองที่ส่งผลต่อกลิ่นของน้ำปัสสาวะ
?..ซึ่งทั่วไปแล้วปัสสาวะจะมีลักษณะใสจนถึงสีเหลืองอ่อน มีกลิ่นเฉพาะที่ไม่ฉุนรุนแรงจนเกินไป อาจมีกลิ่นเปลี่ยนไปบ้าง ขึ้นอยู่กับหลายๆปัจจัย เช่น อาหาร หรือ เครื่องดื่มที่รับประทาน ฯลฯ

แต่ถ้าหากปัสสาวะมีกลิ่นเหม็นฉุนรุนแรงหรือกลิ่นลักษณะผิดปกติไป อาจบ่งบอกถึงภาวะหรือ โรคบางอย่างได้นะครับ

โดยสาเหตุที่ทำให้ปัสสาวะมีกลิ่นเหม็นผิดปกติ แบ่งได้ 2 ประการหลักๆ คือ
1.สาเหตุที่พบได้บ่อยแต่ไม่อันตราย
-เครื่องดื่มหรืออาหารบางชนิด เมื่อรับประทานเข้าไปจะส่งผลต่อกลิ่นของปัสสาวะได้ เช่น กาแฟ หน่อไม้ฝรั่ง ยา หรือวิตามินบางชนิด
-ดื่มน้ำน้อย ก็จะทำให้ปัสสาวะเข้มข้นขึ้น (ปริมาณน้ำลดลงแต่ของเสียมากขึ้น) จึงมีกลิ่นฉุนขึ้น
ซึ่งสาเหตุเหล่านี้สามารถแก้ไขได้โดย ดื่มน้ำให้เพียงพอประมาณ 2 ลิตรต่อวัน และลองสังเกตตัวเองว่าถ้าไม่ทานอาหารหรือเครื่องดื่มเหล่านี้แล้ว กลิ่นดีขึ้นหรือไม่

2.สาเหตุที่ควรพบแพทย์เพื่อรับการตรวจรักษา
-ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
-เบาหวานที่มีระดับน้ำตาลสูง
-โรคตับ
-กระเพาะปัสสาวะมีรูรั่วต่อกับลำไส้หรือช่องคลอด
-โรคพันธุกรรมบางชนิด ซึ่งทำให้ร่างกายไม่สามารถย่อยกรดอะมิโนบางชนิด และเกิดการสะสมของสารดังกล่าวในน้ำปัสสาวะจำนวนมาก จนเกิดกลิ่นผิดปกติ โดยกลิ่นจะมีลักษณะอับ หรือ กลิ่นเหมือนน้ำเชื่อม

ซึ่งสาเหตุเหล่านี้ ปัสสาวะของคนไข้มีกลิ่นฉุนที่รุนแรงผิดปกติ หรือ ปัสสาวะมีกลิ่นฉุนร่วมกับมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น ปัสสาวะแสบขัด ปัสสาวะขุ่น ปัสสาวะเป็นเลือด มีไข้ ปวดท้อง ปวดหลัง ปัสสาวะกลิ่นหวาน(เบาหวาน) คลื่นไส้ อาเจียน อาการสับสน ตัวเหลือง-ตาเหลือง(โรคตับ) ฯลฯ ซึ่งควรพบแพทย์เพื่อรับการตรวจและรักษานะครับ

References: mayoclinic.org, healthline.com, nhs.uk/conditions/smelly-urine
Cr. ภาพ Manneken Pis with Mask in Brussels, Belgium.
ตรวจทานโดย นพ.วสันต์ เศรษฐวงศ์ รพ. เลิศสิน กรุงเทพฯ